Cami, adını aldığı semtte, Teşvikiye'de yer almaktadır ve Selatin cami olarak inşa edilmiştir. Sultan III. Selim^den sonra Sultan Abdülmecit ve Sultan II. Abdulhamit'in semte ilgi duydukları bilinmektedir. Semt, Sultan Abdülmecit zamanında iskana açılmıştır. Sultan Abdülmecit yaptırılan nişan taşlarında yer alan kitabelerde burada bir mahalle kurulmasının padişah tarafından teşvik edildiği yazılıdır. ''Teşvikiye'' adının kaynağının bu bölgede yerleşiminin teşvik edilmesinden kaynaklandığı bilinmektedir.

Kaynaklardan edinilen bilgilere göre, bugünkü caminin yerinde H. 1209 (M. 1794-95) yılında Sultan III. Selim tarafından yaptırılan bir mescit yer almaktaydı. Mescit, Sultan Abdülmecit tarafından H. 1270 (M 1854) yılında ilâvelerle genişletilerek, yeni baştan inşa edilecek derecede yenilenmiştir.

Teşvikiye Camii, Padişah II. Abdülhamit'in emri ile bir kez daha yenilenmiştir. Ancak II. Abdülhamit, Sultan Abdülmecit’in eserinin yıktırılmasını istemediğinden eski binanın ön tarafına yeni bir yapı yapılarak üzerine kubbe oturtulmuştur. Mevcut minare yerine yeni minare yapılmış, yapıya son cemaat yeri ile iki hünkâr mahfili ilave edilmiştir. Caminin arka cephesinde yer alan iki kapıdan biri, üst katta yer alan hünkâr mahfillerine çıkmaktadır. Mahfillerde, dışardan görülmeyecek derecede sık ve yaldızlı, kafesli pencereler bulunmaktadır. Hünkâr mahfillerinin altına maiyet-i hümayun için odalar yapılmıştır. Son cemaat yerine merdivenlerle çıkılması, bu bölümün iki yanında padişahın istirahati için süslü kasr-ı hümayunların yapılması Batılılaşmış Türk sanatının gösterdiği yeniliklerdendir. Portik üzerinde yer alan Osmanlı Arması Sultan II. Abdülhamit’e aittir.

Yapının giriş bölümü dört adet sütunla vurgulanmıştır. Sütun başlıkları Korint sütun başlığı formunda tasarlanmıştır. Yapı eklemeli bir plana sahiptir. Kareye yakın dikdörtgen formundaki harim bölümü ve ona bitişik kademeli formda son cemaat mahfili yer almaktadır. Son cemaat yerinin üzerinde, hünkâr ve maiyeti için oluşturulan galeri bulunmaktadır. Yapı cephe tasarımı açısından, kuzey-güney doğrultusuna göre simetrik tasarlanmıştır. Hünkâr kasrının çatısından yükselen minare, yivli gövdeye sahiptir ve tek şerefelidir. Yapının alt sıradaki pencereleri dikdörtgen formlu, üst sıradakiler yuvarlak kemerlidir. Caminin mihrabı yarım daire planlı ve üstü beşik kemerlidir. Mihrap nişinin her iki yanında, mermer kaide üzerine oturtulmuş, gövdeleri yivli, başlıkları bitkisel süslemeli sütunlar yer almaktadır. İç mekânda kalem işi süslemelerle birlikte altın yaldızlı kabartmalı bezemeler mevcuttur. Minber de en az mihrap kadar gösterişli ve bezemelidir. Kubbe içi sekiz adet üçgen dilime bölünmüştür ve üçgenlerde kalem işi süslemelere yer verilmiştir.

Sultan II. Abdülhamit döneminde yapılan yenileme sırasında cami ile Sadrazam Cevat Paşa'nın konağı arasında bulunan sokak ve aralığın da caminin arsasına katılmış olduğu, bunun sonucunda caminin arsasının etrafının duvar ve demir parmaklık ile çevrildiği bilinmektedir.